Blog

Некој орел гонел зајак и овој, бидејќи немало кој да му помогне, кога видел еден брбушкар, единствениот кого добриот час му го донел, отрчал кај него молејќи го за спас. Брбушкарот го окуражил, па кога забележал дека орелот дошол близу, го замолил да не му го одведува молителот[1]. Но, тој, потценувајќи ја малечкавоста на брбушкарот, пред негови очи го изел зајакот. А овој, оттогаш, за навек памтејќи му за претрпеното зло, почнал да ги демне орловите седала и, ако некогаш овој снесел, брбушкарот, откако ќе се кренел високо, ги стркалувал јајцата и ги кршел, сѐ дури орелот, од сите страни притеснет, не избегал кај Ѕевс (а тој е птица посветена на Ѕевс) и го замолил да му даде некое сигурно место, за да си изведе младенчиња. Ѕевс му дозволил да снесе јајца во неговиот скут, но тоа го видел брбушкарот, па направил топка од лепешка, летнал со неа и кога дошол над скутот на Ѕевс, ја испуштил онаму. Ѕевс, сакајќи да ја истресе од себе лепешката, како што се поткренал, заборавајќи, ги исфрлил и јајцата. Оттогаш, велат, во време кога се јавуваат брбушкарите, орлите не изведуваат млади.

Басната објаснува, да не потценуваме никого, имајќи на ум дека никој не е толку немоќен, та да не може да се одмазди, ако е осрамотен.

---

[1] Молител, ἱκέτης, е некој кој, наоѓајќи се во голема неволја, прибегнува кај некого (човек или бог – некакво светилиште или жртвеник) молејќи за помош и заштита.

7. Ἀετὸς καὶ Κάνθαρος

Ἀετὸς λαγωὸν ἐδίωκεν· ὁ δὲ ἐν ἐρημίᾳ τῶν βοηθηόντων ὑπάρχων, ὃν μόνον ὁ καιρὸς παρέσχε κάνθαρον ἰδὼν, τοῦτον ἱκέτευεν. Ὁ δὲ παραθαῤῥύνας αὐτὸν, ὡς ἐγγὺς ἐλθόντα τὸν ἀετὸν ἐθεάσατο, παρεκάλει μὴ ἀπάγειν αὐτοῦ τὸν ἱκέτην· κἀκεῖνος ὑπεριδὼν τὴν σμικρότητα, ἐν ὄψει κανθάρου τὸν λαγωὸν κατεθοινήσατο. Ὁ δὲ ἀπʼ ἐκείνου μνησικακῶν διετέλει, παρατηρούμενος τοῦ ἀετοῦ τὰς καλιὰς, καὶ εἴ ποτε ἐκεῖνος ἔτικτε, μετάρσιος διαιρόμενος ἐκύλιε τὰ ὠὰ καὶ κατέασσε, μέχρις οὗ πανταχόθεν ἐλαυνόμενος ὁ ἀετὸς ἐπὶ τὸν Δία κατέφυγεν (ἐστὶ δὲ τοῦ Διὸς ἱερὸς ὁ ὄρνις), καὶ αὐτοῦ ἐδεήθη, τόπον αὐτῷ πρὸς νεοττοποιίαν ἀσφαλῆ παρασχεῖν. Τοῦ δὲ Διὸς ἐν τοῖς κόλποις αὐτοῦ τίκτειν ἐπιτρέψαντος αὐτῷ, ὁ κάνθαρος τοῦτο ἑωρακὼς, κόπρου σφαῖραν ποιήσας ἀνέπτη, καὶ γενόμενος κατὰ τοὺς τοῦ Διὸς κόλπους, ἐνταῦθα καθῆκεν. Ὁ δὲ Ζεὺς ἀποδύσασθαι τὴν κόπρον βουλόμενος, ὡς διανέστη, ἔλαθεν ἀποῤῥίψας τὰ ὠά· ἀπʼ ἐκείνου τε φασὶ, περὶ ὃν καιρὸν οἱ κάνθαροι γίνονται, τοὺς ἀετούς μὴ νεοττεύειν.

Ὁ λόγος δηλοῖ, μηδενὸς καταφρονεῖν, λογιζομένους, ὅτι οὐδεὶς οὕτω ἐστὶν ἀδύνατος, ὡς προπηλακισθεὶς μὴ δύνασθαι ἑαυτὸν ἐκδικῆσαι.

Еднаш некој човек фатил орел, па веднаш му ги оскубал пердувите и го оставил в куќи со кокошките. Орелот бил снужден од мака и болка. Но, некој друг човек го откупил и го пуштил повторно да окрилати. А овој, штом окрилатил, фатил зајак и веднаш го донел како дар на својот добротвор. Го видела тоа лисицата и извикала: „Не дарувај го ти овој, туку оној првиот, да не би истиот, ако пак те улови, одново крилјата ти ги оголи!“

Басната објаснува дека на добротворите треба да им се возвраќа со честити награди, а лошите луѓе треба да се избегнуваат.

6. Ἀετὸς καὶ Ἄνθρωπος

Ἀετός ποτε ἑάλω ὑπʼ ἀνθρώπου, ὅστις τὰ πτερὰ αὐτοῦ εὐθέως τίλας, εἴασεν αὐτὸν ἐν οἴκῳ σὺν ὄρνισιν· ὁ δὲ κατηφὴς ἐκ τῆς λύπης ὑπῆρχεν. Ἕτερος δέ τις τοῦτον ἐξαγοράσας, ἀνεπτέρωσε τὸν ἀετὸν αὐτίκα. Ὁ δὲ πετασθεὶς καὶ λαγωὸν ἁρπάσας, ἤνεγκεν εὐθὺς δῶρον τῷ εὐεργέτῃ. Τοῦτο ἀλώπηξ κατιδοῦσα ἐβόα· „μὴ τοῦτον σὺ ξένιζε, ἀλλὰ τὸν πρῶτον, μήπως ὁ αὐτός σε πάλιν κυνηγήσῃ, καὶ αὖθις τὰ πτερὰ τὰ σὰ κατερημώσῃ.“

Ὁ μῦθος δηλοῖ, ὅτι δεῖ χρηστὰς ἀμοιβὰς τοῖς εὐεργἐταις παρέχειν, τοὺς δὲ κακοὺς ἐκκλίνειν.

Се зарекле орелот и лисицата да бидат пријатели, па решиле да живеат близу еден друг, сметајќи дека сожителството ќе им го зацврсти пријателството. И така, орелот се качил на некое многу високо дрво и таму свил гнездо, а лисицата се вовлекла во честарот оздола и таму се окотила. Еднаш, кога таа излегла на лов, орелот, бидејќи бил скуден со храна, слетал во честарот и ги грабнал лисичињата, па ги изел заедно со своите младенчиња. Кога се вратила лисицата и дознала што се случило, не жалела толку за смртта на своите младенчиња, колку за неможноста да се одмазди: зашто, таа како земно животно не можела да гони некое што има крилја. Затоа, застанала оддалеку и го колнела душманот,– единственото нешто што им преостанува на нејаките и немоќните. Но, не минало долго, а се случило орелот да го стигне казна за безбожноста кон пријателството. Имено, кога некои луѓе жртвувале коза во полето, долетал орелот и од жртвеникот ја кренал зажарената утроба. Штом ја донел во гнездото, се кренал силен ветар и распалил сјаен пламен од тенките и стари суварки. Поради ова, младите орлиња биле подгорени и бидејќи уште не биле окрилени, паднале на земјата. Лисицата дотрчала и пред очите на орелот сите ги изела.

Басната објаснува дека оние кои го прекршуваат заветот на пријателството, дури и да ја избегнат казната од онеправданите поради нивната немоќ, сепак не можат сосем да ја отстранат божјата одмазда.

5. Ἀετὸς καὶ Ἀλώπηξ

Ἀετὸς καὶ ἀλώπηξ φιλεῖν ἀλλήλους συνθέμενοι, πλησίον ἑαυτῶν οἰκεῖν διέγνωσαν, βεβαίωσιν φιλίας τὴν συνήθειαν ποιούμενοι. Καὶ δὴ ὁ μὲν ἀναβὰς ἐπί τι περίμηκες δένδρον ἐνεοττοποιήσατο· ἡ δὲ εἰσελθοῦσα εἰς τὸν ὑποκείμενον θάμνον ἔτεκεν. Ἐξελθούσης δέ ποτε αὐτῆς ἐπὶ νομὴν, ὁ ἀετὸς ἀπορῶν τροφῆς, καταπτὰς εἰς τὸν θάμνον καὶ τὰ γεννήματα ἀναρπάσας, μετὰ τῶν αὑτοῦ νεοττῶν κατεθοινήσατο. Ἡ δʼἀλώπηξ ἐπανελθοῦσα ὡς ἔγνω τὸ πραχθὲν, οὐ μᾶλλον ἐπὶ τῷ τῶν νεοττῶν θανάτῳ ἐλυπήθη, ὅσον ἐπὶ τῷ τῆς ἀμύνης ἀπόρῳ· χερσαία γὰρ οὖσα πτηνὸν διώκειν ἠδυνάτει. Διὸ πόῤῥωθεν στᾶσα, ὃ μόνον τοῖς ἀσθενέσι καὶ ἀδυνάτοις ὑπολείπεται, τῷ ἐχθρῷ κατηρᾶτο. Συνέβη δʼ αὐτῷ τῆς εἰς τὴν φιλίαν ἀσεβείας οὐκ εἰς μακρὰν δίκην ὑπελθεῖν· θυόντων γάρ τινων αἶγα ἐπʼ ἀγροῦ, καταπτὰς ἀπὸ τοῦ βωμοῦ σπλάγχνον ἔμπυρον ἀνήνεγκεν· οὗ κομισθέντος εἰς τὴν καλιὰν, σφοδρὸς ἐμπεσὼν ἄνεμος ἐκ λεπτοῦ καὶ παλαιοῦ κάρφους λαμπρὰν φλόγα ἀνῆψε· καὶ διὰ τοῦτο καταφλεχθέντες οἱ νεοττοὶ (καὶ γὰρ ἦσαν ἔτι ἀπτῆνες οἱ ἀετιδεῖς) ἐπὶ τὴν γῆν κατέπεσον. Καὶ ἡ ἀλώπηξ προσδραμοῦσα ἐν ὄψει τοῦ ἀετοῦ πάντας αὐτοὺς κατέφαγεν.

Ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι οἱ φιλίαν παρασπονδοῦντες, κἄν τὴν τῶν ἠδικημένων ἐκφύγωσι κόλασιν διʼ ἀσθένειαν, ἀλλ’ οὖν γε τὴν ἐκ θεοῦ τιμωρίαν διακρούονται οὐδʼ ὅλως.

Озгора карпа седел орелот и демнел да улови зајак. Некој човек фрлил стрела и го погодил: стрелката влегла во него, а задната зарешка со пердувите му застанала пред очи. Кога ја видел, си рекол: „Е, ова ми е дополнителна болка, што гинам од сопствените пердуви.“

Басната објаснува дека е страшно, кога некој е доведен во гибел од своите.

4 б. Стрелецот и орелот (Поинаку)

Некој стрелец нишанел во орел, па пуштил стрела и го погодил орелот. А кога орелот се потсвртел и ја видел стрелата окрилена со неговите сопствени пердуви, рекол: „За многумина нивните сопствени дејанија се нивна подмолна пропаст.“

4. Ἀετός

Ὑπεράνωθεν πέτρας ἀετὸς ἐκαθέζετο, λαγωὸν θηρεῦσαι ζητῶν. Τοῦτον δέ τις ἔβαλε τοξεύσας· καὶ τὸ μὲν βέλος ἐντὸς αὐτοῦ εἰσῆλθεν, ἡ δὲ γλυφὶς σὺν τοῖς πτεροῖς πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν εἱστήκει. Ὁ δὲ ἰδὼν ἔφη· „καὶ τοῦτό μοι ἑτέρα λύπη, τὸ τοῖς ἰδίοις πτεροῖς ἐναποθνήσκειν.“

Ὁ μῦθος δηλοῖ, ὅτι δεινόν ἐστιν, ὅταν τις ἐκ τῶν ἰδίων κινδυνεύσῃ.

4.b Τοξότης καὶ Ἀετός ( Ἄλλως )

Τοξότης ἀετοῦ κατεστοχάζετο, καὶ βέλος ἀφεὶς εἷλε τὸν ἀετόν. Ἐπιστραφεὶς δὲ ὁ ἀετὸς, καὶ τὸ βέλος ἰδὼν ἐπτερωμένον τοῖς οἰκείοις πτεροῖς, ἔφη· „τὰ παρʼ αὐτῶν τοῖς πολλοῖς πραγμάτων οἰκείων ἐπιβουλή.“

Некој земјоделец, остарен на село, бидејќи никогаш не беше отишол в град, почнал да ги моли домашните дека сака да го посети и разгледа. А овие, впрегнале магариња, го качиле на колесницата и му повелале самиот да си ги тера. Но, по пат се отворило небото, се кренала страшна бура и настанала темнина, па магарињата заталкале од патот и го одвлечкале старецот до некoj врлеж. А овој, кога видел веќе дека ќе се стрмоглави, рекол: „О, Ѕевсе, што ли толку сум ти скривил, та вака неочекувано гинам, и тоа не од благородни коњи или од добри маски, туку од најпрости магариња?“

3. Ἀγροῖκος καὶ Ὀνάρια

Γεωργός τις ἐπʼ ἀγροῦ γεγηρακὼς, ἐπεὶ μηδέποτε εἰσῆλθεν εἰς ἄστυ, παρεκάλει τοὺς οἰκείους τοῦτο θεάσασθαι. Οἱ δὲ ζεύξαντες ὀνάρια καὶ ἐπὶ τῆς ἀπήνης αὐτὸν ἀναβιβασάμενοι, μόνον ἐκέλευσαν ἐλαύνειν. Ὁδεύοντι δὲ χειμῶνος καὶ θυέλλης τὸν ἀέρα καταλαβόντων καὶ ζόφου γενομένου, τὰ ὀνάρια τῆς ὁδοῦ πλανηθέντα εἴς τινα κρημνὸν ἐξετόπισαν τὸν πρεσβύτην. Ὁ δὲ μέλλων ἤδη κατακρημνίζεσθαι ,,ὦ Ζεῦ,“ εἶπε ,,τί ποτέ σε ἠδίκησα, ὅτι οὕτω παρὰ λόγον ἀπόλλυμαι, καὶ ταῦτα οὔθ ὐφʼ ἵππων γενναίων οὔθ’ ἡμιόνων ἀγαθῶν, ἀλλ’ ὀναρίων εὐτελεστάτων;“

Некој човек си направил дрвен Хермес,[1] па го изнел и зел да го продава. Но, бидејќи ниеден купувач не приоѓал, сакајќи да привлече некои луѓе, почнал да вика дека продава благодaтен дајмон и штедар во добивки. А кога некој од случајните минувачи му рекол: „А бе, пријател, ако е таков, оти го продаваш, а можеш да уживаш во неговите печалби?“, овој му одговорил: „Оти, мене ми треба една брза печалба, а тој обично бавно ги прибавува добивките.“

За бесрамно алчен маж, кој го презира и божеското.

---

[1] Хермес е гласник на боговите и заштитник на говорниците, бог на патиштата и премините, водич на патниците. Бидејќи Хермес ја прибавува добивката, тој воедно е и бог на трговијата, на лукавствата, на имотот, но и на крадците и кражбата.

2. Ἀγαλματοπώλης

Ξύλινόν τις Ἑρμῆν κατασκευάσας, προσενεγκὼν ἐπώλει. Μηδενὸς δὲ ὠνητοῦ προσιόντος, ἐκκαλέσασθαί τινας βουλόμενος ἐβόα, ὡς ἀγαθοποιὸν δαίμονα καὶ κέρδους τηρητικὸν πιπράσκει. Τῶν δὲ παρατυχόντων τινὸς εἰπόντος πρὸς αὐτόν· “ὦ οὗτος, καὶ τί τοῦτον ὄντα τοιοῦτον πωλεῖς, δέον τῶν παρʼ αὐτοῦ ὠφελειῶν ἀπολαύειν;” ἀπεκρίνατο· “ὅτι ἐγὼ μὲν ταχείας ὠφελείας τινὸς ἐπιδέομαι, αὐτὸς δὲ βραδέως εἴωθε τὰ κέρδη περιποιεῖν.”

Πρὸς ἄνδρα αἰσχροκερδῆ καὶ τὸ θεῖον περιφρονοῦντα.

Сите Добрини, оти понејаки, биле избркани од Злâта, па се качиле на небото. И, таму Добрините го прашале Ѕевс, како да им пристапуваат на луѓето. А овој им рекол – не сите заедно, туку една по една на луѓето да им приоѓаат. Поради ова, Злâта, зашто се блиску, често на луѓето им доаѓаат, а Добрините [ретко, бидејќи] бавно од небото се симнуваат.

Басната објаснува дека на добро никој бргу не се намерува, од злâта, пак, секој е катаден удиран.

1. Ἀγαθὰ καὶ κακά

Ἀγαθὰ πάντα ὑπὸ τῶν κακῶν ἐδιώχθη, ὡς ἀσθενῆ ὄντα· εἰς οὐρανὸν δὲ ἀνῆλθον. Καὶ τἀγαθὰ ἠρώτησαν τὸν Δία, πῶς εἶναι δεῖ μετὰ ἀνθρώπων. Ὁ δὲ εἶπε, μὴ μετʼ ἀλλήλων πάντα, ἓν δὲ καθʼ ἓν τοῖς ἀνθρώποις ἐπέρχεσθαι. Διὰ τοῦτο τὰ μὲν κακὰ συνεχῆ τοῖς ἀνθρώποις, ὡς πλησίον ὄντα, ἐπέρχεται, τὰ δὲ ἀγαθὰ βράδιον ἐξ οὐρανοῦ κάτεισι.

Ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι ἀγαθῷ μὲν οὐδεὶς ταχέως ἐπιτυγχάνει, ὑπὸ δὲ τῶν κακῶν ἕκαστος καθʼ ἑκάστην πλήττεται.